Proceedings of the National Academy of Sciences dergisinde yayınlanan bir çalışmaya göre, araştırmacılar şempanze ve bonoboların eski grup arkadaşlarının fotoğraflarını, onları en son gördükten 25 yıl sonra bile tanıyabildiklerini ve eski arkadaşların fotoğraflarının daha da olumlu bir tepki verdiğini ortaya koydu.

Johns Hopkins Üniversitesi’nde hayvan bilişi üzerine çalışan yardımcı doçent Christopher Krupenye CNN’e yaptığı açıklamada, araştırmanın maymunlarla çalışma deneyiminden ve son etkileşimlerinden yıllar sonra bile kendisini tanıdıklarını hissetmesinden esinlendiğini söyledi.

Krupenye ve Berkeley’deki California Üniversitesi’nde biyolojik antropolog ve karşılaştırmalı psikolog olan baş yazar Laura Lewis, bunu test etmek için İskoçya’daki Edinburgh Hayvanat Bahçesi, Belçika’daki Planckendael Hayvanat Bahçesi ve Japonya’daki Kumamoto Sanctuary’de ölen ya da gruplardan ayrılan maymunların fotoğraflarını kullandı.

Ekip, katılımcı maymunların dokuz ay ile 26 yıl arasında değişen süreler boyunca görmedikleri, dosyada yüksek kaliteli görüntüleri bulunan bireyleri seçti ve katılımcıların bu bireylerle ne tür bir ilişki içinde olduklarını not etti.

Araştırmacılar daha sonra, biri tanıdıkları maymunun diğeri de bir yabancının olmak üzere iki fotoğrafı maymunların erişimine bıraktı ve nereye baktıklarını ve ne kadar süreyle baktıklarını ölçmek için noninvaziv bir göz izleme cihazı kullandı.

Sonuçlar, maymunların tanıdıkları kişilere, onları en son gördüklerinden bu yana ne kadar zaman geçmiş olursa olsun, “önemli ölçüde daha uzun süre” baktıklarını ve hatta arkadaş oldukları kişilere daha da uzun süre baktıklarını gösterdi.

“Bu insanlar için de çok tanıdık bir deneyim.”

Krupenye bu deneyimi, liseden biriyle yıllarca görmedikten sonra sokakta karşılaşmaya benzetiyor: “Bu insanlar için de çok tanıdık bir deneyim.”

Araştırmacılar, maymunların sosyal hafızasının 26 yılın ötesine uzanabileceğine ve hatta 15 yıl sonra insanları unutmaya başlayan ancak onları 48 yıl kadar uzun süre hatırlayabilen insanlarınkiyle karşılaştırılabilir olabileceğine inanıyor.

Krupenye, “Bu, bu hayvanlar için bir tür yaşam boyu hafızaya yaklaşıyor gibi görünüyor” dedi.

Araştırmacılara göre bu aynı zamanda, yunusların 20 yıl boyunca görmedikleri bireyleri hatırladıklarını gösteren önceki araştırmalardan sonra, insan olmayan hayvanlarda sosyal hafıza uzunluğu için yeni bir rekor.

Çalışma ayrıca, maymunların sevdiklerini özleyebilme ihtimalini de gündeme getiriyor.

Yazarlar, çalışmanın kaçak avlanma ve ormansızlaşmanın grup arkadaşlarını ayırarak maymun topluluklarını nasıl etkileyebileceği konusunda farkındalık yaratacağını ve koruma çabalarını artıracağını umuyor.

Ekip bir sonraki aşamada, maymunların eski arkadaşlarını gruptan ayrıldıkları zamanki halleriyle değil de şimdiki halleriyle tanıyıp tanıyamadıklarını ve goriller ve orangutanlar gibi diğer primatların da uzun süreli sosyal anılara sahip olup olmadıklarını araştırmayı planlıyor.

“Benzer etkileri diğer maymunlarda da görmeseydik çok şaşırırdım” diyen Krupenye, yöntemlerinin koyun ve köpek gibi diğer hayvanlarda da sosyal hafızayı araştırmak için kullanılabileceğini sözlerine ekledi.

cumhuriyet.com.tr