Fındık üretiminde dünyada ilk sürede olan Türkiye’de üreticiler endişeli. Trabzon Araklı’da uzun yıllar fındık üretimi yapan Leyla Hancı, 800 liraya çalışacak işçi bulamadıklarını söyleyerek, “Yol, yemek, giyecek ve barınma ihtiyaçlarını karşılamamıza rağmen günlük 800 liraya çalışacak işçi bulamıyoruz. Çalışabilecek durumda iş gücüne sahip işçiler ise tarım alanında yeterli bilgiye sahip olmayan genelde harçlıklarını çıkarmaya çalışan öğrenciler oluyor” dedi.

Haber: Efşan Demirli

Türkiye’de havalar mevsim normallerine dönmeye başladı. Ağaçların yeşermeye başladığı ilkbahar döneminde Karadeniz’de fındık için hazırlıklar start aldı. Fındık üreticisi hasat için sezonluk tarım işçisi bulma konusunda endişeli. Fındıkta hasat öncesi yapılması gereken gübreleme, havalandırma ve ot biçme aşamasında zorlayıcı şartlar sebebiyle günlük 800 lira ücret ile çalışacak işçi bulunamıyor. Mevsimlik işçi bulmakta zorlanan çiftçi hasadı kendisi yapmak zorunda kalabilir.

“Fındığı toplayacak işçi bulamıyoruz”

Kış aylarının yerini bahar aylarının almasıyla birlikte fındık tarımının büyük bir kısmının gerçekleştiği Karadeniz bölgesindeki Artvin, Giresun, Ordu, Rize ve Trabzon’da fındık hasadı öncesinde hazırlıklara başlandı.

Yağışın ve engebeli arazilerin oldukça fazla olduğu Karadeniz bölgesinde hasat öncesi toprağın gübrelenmesi, havalandırılması ve fazla otların kesilmesi için günlük yevmiye ile çalışacak işçi arayan üretici, mevcut koşullar nedeniyle işçi bulmakta zorlanıyor. Zor ve zahmetli bir iş olduğunu söyleyen Hancı, “Fındık tarımında hasadın verimini en çok hasat öncesi yapılacak hazırlık etkiliyor. Fındıktan yüksek randıman alabilmemiz için bu adımların atlanmaması gerekiyor. İş imkanlarının daha fazla olması nedeniyle bölgemizden sürekli büyük şehirlere verdiğimiz göçler nedeniyle artık fındık üretiminde çalıştırabileceğimiz günlük yevmiyeci bulma konusunda sıkıntı yaşıyoruz. Yol, yemek, giyecek ve barınma ihtiyaçlarını karşılamamıza rağmen günlük 800 liraya çalışacak işçi bulamıyoruz. Çalışabilecek durumda iş gücüne sahip işçiler ise tarım alanında yeterli bilgiye sahip olmayan genelde harçlıklarını çıkarmaya çalışan öğrenciler oluyor. Bu durum hasat zamanı bizi sıkıntıya sokacak gibi gözüküyor’’ ifadelerini kullanıyor.

Fındık hasadında çalışacak işçi bulma konusunda sıkıntı yaşadığını belirten Hancı, bu durumun Karadeniz bölgesinin kendine has zor şartlarından ve insanların emeklerinin karşılığını almak istemesine bağlıyor. Hancı, giderler göz önüne alındığında gelirlerin giderleri karşılamadığını belirterek, bu işin zor ve meşakkatli bir iş olmasına rağmen bölgenin en önemli ekonomik ve kültürel faaliyeti olduğunu bu yüzden de bu sürecin devam etmesi gerektiğini belirtiyor.

“Gelir gideri karşılayamıyor”

Fındık üreticisi Hancı’nın oğlu Taha Kayacı bu süreçte mevsimlik işçiye ihtiyaç olduğuna değinerek, “Mevsimlik işçiye sadece hasat zamanı ihtiyaç duymuyoruz. Her sene fındıktan en iyi randımanın alınabilmesi için bahçelerinin gübrelenmesi, havalandırılması ve gereksiz otlardan temizlenmesi gerekiyor. Karadeniz bölgesinin çok yağışlı ve engebeli coğrafyası maalesef ki bu süreci olduğundan daha zor hale getiriyor. Çok aşamalı ve iş gücü gerektiren bir süreç bu yüzden mevsimlik işçiler ile anlaşmamız gerekiyor. Hasat, Ağustos ayında yapılmasına rağmen Karadeniz’in mevsim özellikleri sebebiyle yağışlı iklimi işimizi zorlaştırıyor. Günlük yevmiyecinin en geç sabah 6.30’da tarlada olması gerekiyor ki yağmur yağmadan elimizden geldiği kadar hasadı gerçekleştirebilelim. Karadeniz genç nüfusa sahip bir bölge değil. Ulaşım, yeme-içme, barınmanın yanı sıra günlük 800 lira ücret ile çalışacak yevmiyeci bulamıyoruz’’ vurgusuyla günlük yevmiyecilerin belirlenen ücret karşılığında çalışmadığını ve bu sebeple hasat zamanı üretici olarak sıkıntı yaşadıklarını ifade ediyor.

“Ürün bizim, fındık dalda kalamaz”

Kayacı, “Ailem nesillerdir bu işle ilgileniyor. Çok fazla emek ve sabır isteyen bir iş. En iyi randıman için yağmuru, güneşi ve havayı sürekli kontrol etmeniz gerekiyor. Yaşıtlarım ve arkadaşlarım yaz tatilini yazlık yerlerde geçirirken ben yaz tatilimin büyük bir kısmını fındık tarlasında geçiriyorum. Hasat zamanı için sezonluk tarım işçisi bulmakta zorlandığımız için işin hem üretim hem de işçi kısmında sürece dahil olmak zorunda kalıyoruz. Çünkü ürün bizim ve fındık dalda kalamaz. Bakım, toplama ve satma aşamaları ele alındığında fındık üretim sürecindeki gelirler maalesef giderleri karşılayamıyor hatta bazı dönemler zarar ettiğimiz oluyor. Bizim gibi küçük üreticiler için fındık hasat süreci maddi bir süreçten daha çok manevi bir süreç haline geliyor’’ sözleri ile fındık hasadının gelir ve gideri ele alındığında kendi kabuğunu doldurmadığını, bu sürecin gelir kaynağından daha çok nesiller boyunca aktarılan bir kültür haline geldiğini belirtti.